Trước đó, Chính phủ giao cho Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội thực hiện điều chỉnh tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công, cùng thời điểm tăng lương cơ sở và lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024.
Trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất từ ngày 1/7, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội sẽ tăng 15%; tăng chi trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng 29,2%, tương ứng tăng từ 1.055.000 đồng/tháng lên 2.655.000 đồng/tháng; tăng trợ cấp xã hội lên 38,9%, tương đương tăng từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng/tháng.
Tại văn bản hồi đáp gửi đến Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, liên quan đến nhu cầu thực hiện phương án điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội từ ngày 1/7/2024, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tính toán lại mức tăng phù hợp.
Bộ Tài chính cho biết, theo phương án đề xuất của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, mức tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội là 15%; tăng chi trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng 29,2% (từ 2.055.000 đồng lên 2.655.000 đồng); tăng trợ cấp xã hội 38,9% (từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng).
Theo ước tính sơ bộ của Bộ Tài chính, nhu cầu kinh phí ngân sách Nhà nước năm 2024 tăng thêm so với dự toán chi ngân sách Nhà nước năm 2024 đã được cấp có thẩm quyền giao để thực hiện phương án đề xuất trên là 17.276 tỷ đồng. Điều này là vượt khả năng cân đối của dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024 đã được Quốc hội quyết định (tối đa là 7.430 tỷ đồng).
Do vậy, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, xác định cụ thể các mức điều chỉnh, để trình cấp có thẩm quyền quyết định các mức tăng trên cơ sở khả năng cân đối của ngân sách Nhà nước.
Về dự toán kinh phí ngân sách Nhà nước bố trí để thực hiện việc điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, Bộ Tài chính cho biết, theo Nghị quyết số 104/2023/QH15 về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024, đã nêu rõ, cải cách tiền lương và điều chỉnh lương hưu, một số chế độ trợ cấp, phụ cấp, chính sách an sinh xã hội là 74.048 tỷ đồng.
Nghị quyết số 104/2023/QH15 cũng đề cập nội dung dành nguồn kinh phí ngân sách Nhà nước tối đa khoảng 7.430 tỷ đồng trong 6 tháng cuối năm 2024 để điều chỉnh các mức tăng về lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng.
Theo Bộ Tài chính, trong điều kiện cân đối ngân sách trung ương khó khăn, nguồn bố trí điều chỉnh lương hưu và một số chính sách trợ cấp, an sinh xã hội rất hạn chế, trong khi một số địa phương vẫn tiếp tục dư nguồn cải cách tiền lương lớn.
Do đó, để chủ động nguồn điều chỉnh các chính sách và giảm áp lực bố trí ngân sách trung ương hỗ trợ các địa phương, Bộ Tài chính đề xuất Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội báo cáo cấp có thẩm quyền, cho phép sử dụng nguồn cải cách tiền lương tích lũy của ngân sách trung ương, và nguồn cải cách tiền lương của các địa phương còn dư, sau khi đảm bảo đủ nhu cầu cải cách tiền lương được sử dụng để thực hiện việc điều chỉnh lương hưu và các loại trợ cấp nêu trên.
Ngoài ra, theo Bộ Tài chính, hiện nay có nhiều chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội, Luật An toàn, vệ sinh lao động, Luật Bảo hiểm y tế; một số chế độ về an sinh xã hội (học bổng chính sách, hỗ trợ chi phí học tập cho một số đối tượng học sinh, sinh viên quy định tại Luật Giáo dục…).
Khi thực hiện cải cách tiền lương khu vực công từ ngày 1/7/2024 sẽ tác động trực tiếp đến chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chế độ đối với học sinh, sinh viên, do không còn quy định về mức lương cơ sở. Tuy nhiên, tại thời điểm ngày 1/7/2024, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật An toàn vệ sinh lao động, Luật Bảo hiểm y tế, Luật Giáo dục vẫn còn hiệu lực, chưa có văn bản thay thế.
Do đó để đảm bảo tính pháp lý, thống nhất trong thực hiện, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo… rà soát, nghiên cứu để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 5/2024. Quốc hội sẽ xem xét, quyết định mức chuẩn làm cơ sở thực hiện các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, an sinh xã hội, hiện đang tính theo mức lương 1.800.000 đồng. Từ đó, bảo đảm sự phù hợp giữa việc cải cách tiền lương của cán bộ, công chức, và mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội, đồng thời gắn với lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Theo tính toán của Chính phủ, để thực hiện cải cách tiền lương, dự kiến tổng nhu cầu kinh phí tăng thêm từ ngân sách trong giai đoạn 2024 - 2026 là hơn 499.000 tỷ đồng. Trong đó, chi cho cải cách tiền lương là 470.000 tỷ đồng, điều chỉnh lương hưu là 11.000 tỷ đồng và trợ cấp ưu đãi người có công là 18.000 tỷ đồng.
